نجوم وفضا

ماهواره 6 تنی ناسا که از سال 2005 / 1384 از کار افتاده، چند هفته‌ای است که به‌سرعت به زمین نزدیک می‌شود و طبق آخرین پیش‌بینی‌ها، بین ساعت 3 تا 8 صبح شنبه 2 مهر وارد جو داخلی زمین می‌شود.

به گزارش اسپیس‌فلایت‌ناو، ماهواره در سپتامبر 1991 / شهریور 1370 برای مطالعه لایه ازن و پدیده‌های جو فوقانی در مدار زمین قرار گرفته بود، پیش‌از تدوین استانداردهای جدید ناسا درمورد سقوط ماهواره‌ها طراحی شده بود. پس از پایان ماموریت این ماهواره در دسامبر 2005 / آذر 1384 مهندسان مانوری برای سقوط کنترل‌شده این ماهواره سنگین‌وزن طراحی کردند که متاسفانه با شکست مواجه و به کاهش شدید ارتفاع ماهواره منجر شد

.

ماهواره با سرعت بیش‌از 8 کیلومتر بر ثانیه وارد جو داخلی زمین می‌شود و اصطکاک با مولکول‌های هوا، باعث افزایش دما، تنش‌های مکانیکی شدید و متلاشی‌شدن قطعات ماهواره می‌شود. شبیه‌سازی‌های ناسا که بخشی از آن‌را در فیلم زیر می‌بینید، حاکی از آن است که ماهواره در این مرحله به بیش‌از یکصد قطعه ریز و درشت تقسیم می‌شود که اغلب آن‌ها در جو می‌سوزند، اما پیش‌بینی می‌شود 26 قطعه بزرگ و سنگین به وزن مجموع 532 کیلوگرم از این مرحله سوزان بگذرند و به سطح زمین برسند. بزرگ‌ترین آن‌ها، محور 150کیلوگرمی ماهواره از جنس آلومینیوم و تیتانیوم است و پیش‌بینی می‌شود این 26 قطعه در محدوده‌ای به طول 800 کیلومتر به زمین برخورد کنند.

تا روزهای اخیر به‌دلیل تاثیر فعالیت‌های خورشیدی بر جو، پیش‌بینی دقیقی از زمان ورود ماهواره به جو وجود نداشت. در حالی‌که مهندسان ناسا دو هفته قبل پیش‌بینی کرده بودند این ماهواره در اواسط مهرماه سقوط می‌کند، اما فوران‌های خورشیدی یک هفته گذشته و تابش شدیدتر پرتوهای فرابنفش که موجب انبساط جو زمین شد، فرآیند سقوط ماهواره را سرعت بخشید، طوری‌که فقط دو روز پیش اعلام شد که ماهواره در بازه 23 تا 25 سپتامبر / 1 تا 3 مهر وارد جو داخلی می‌شود.

تصاویر گرفته‌شده توسط منجمان آماتور نیز نشان داد حرکت این جسم 6تنی بسیار نامنظم است و احتمالا به‌دلیل برخورد قطعه‌ای زباله فضایی به آن درحال لنگ‌زدن در مدار است. به‌ گفته مهندسان، پیش‌بینی دقیق محل سقوط این ماهواره بسیار دشوار است و بالقوه تمام نقاط زمین که از 57درجه شمالی تا 57درجه جنوبی واقع شده‌اند (تقریبا همه نقاط مسکونی زمین) در معرض سقوط قطعات ماهواره قرار دارند. ناسا احتمال برخورد این قطعات با یک انسان را 1 در 3200 اعلام کرده که 3 برابر استاندارد ناسا (1 در 10هزار) است.

رادارهای ناسا به‌همراه رادارهای نیروهای هوایی ایالات متحده، حرکت این ماهواره را زیر نظر دارند و طبق آخرین خبرهای منتشرشده (در ساعت 14:45 جمعه 23 سپتامبر به وقت جهانی / 18:15 اول مهر به وقت ایران )، این ماهواره در مداری بیضوی به بیشترین ارتفاع 170 و کمترین ارتفاع 160 کیلومتر رسیده و این درحالی‌است که ده روز پیش (12 سپتامبر / 21 شهریور) مدار آن در بیشترین و کمترین ارتفاع 265 و 235 کیلومتری قرار داشت.

آخرین پیش‌بینی‌ها از سقوط این ماهواره حاکی از آن است که ماهواره بین ساعت 0:00 تا 4:00 بامداد شنبه 24 سپتامبر 2011 به‌وقت جهانی(3:30 تا 7:30 صبح شنبه 2 مهر 1390 به وقت مرکزی ایران) وارد جو داخلی شده و قطعاتی از آن به زمین برخورد می‌کند. از آن‌جا‌که در ارتفاع فعلی، ماهواره تقریبا هر یک‌ساعت‌ونیم یک‌بار به‌دور زمین می‌چرخد، نمی‌توان محل فرود دقیق آن را تا دو ساعت پیش از فرود یعنی در دور آخر گردش به دور زمین مشخص کرد؛ با این حال در زمان مشخص‌شده، مسیر این ماهواره از اقیانوس هند، خاورمیانه، اروپا، اقیانوس اطلس، آمریکای شمالی و اقیانوس‌ آرام عبور خواهد کرد. البته احتمال تعویق فرود فضاپیما (به دلایل مختلف) را نباید از نظر دور داشت.

شایان ذکر است این ماهواره در زمان حرکت در جو داخلی، ردی درخشان از خود برجای خواهد گذاشت که منظره‌ای به مراتب درخشان‌تر از تصویر فوق (مربوط به فرود فضاپیمای هایابوسا در استرالیا) ایجاد می‌کند. برای کسب اطلاعات تکمیلی درمورد زمان و محل فرود قطعات این ماهواره به صفحه ماهواره UARS در ناسا مراجعه کنید